Vùng đất Cà Mau vốn thích nghi để cho nhiều loại cây chuối phát triển. Vào mùa chính vụ, chuối chín nhiều, ăn không hết, bán cũng ít có người mua nên người trồng chuối Cà Mau nghĩ ra việc ép chuối phơi khô để ăn dần. Dần dần, chuối khô đã trở thành một đặc sản của vùng đất Cà Mau.
 

Phơi chuối sau khi ép. Ảnh: Huỳnh Lâm.

Từ những năm 60 của thế kỷ trước, nhiều hộ gia đình ở vùng nông thôn Cà Mau đã thành thạo nghề ép chuối khô.

Để làm ra sản phẩm chuối khô, người ta thường chọn những buồng chuối xiêm già vừa mới thu hoạch. Chuối được “giú” kín (cho vào lu, khạp đậy kín). Đến khi chín, chuối được lột sạch vỏ, để nguyên trái phơi nắng cho “rỏ mật” và cũng để sau khi ép, chuối khô được dai, dẻo và ngọt. Chuối sau khi phơi được cho vào khuôn ép mỏng và xép lên vỉ tre, vỉ sậy hoặc vỉ lưới để phơi. Khuôn được thiết kế hình tròn, với đường kính từ 20 đến 30 cm, mỗi lần ép từ 3 đến 5 trái chuối, tùy theo khuôn lớn hoặc nhỏ. Chuối ép xong được phơi khoảng 2 đến 3 ngày nắng tốt là bắt đầu khô và chuyển sang màu vàng sậm, tươm mật ngọt, dẻo và có thể cho vào keo, túi ni lon để bảo quản.
 

Chuối sau khi phơi khô. Ảnh: Ngọc Hân.

Chuối khô Cà Mau được sản xuất từ nguồn chuối xiêm nguyên liệu được trồng trong từng hộ gia đình nông dân, không có sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu. Trong quá trình sản xuất không sử dụng chất phụ gia, chất bảo quản nên rất an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
 

Đặc sản chuối khô. Ảnh: Ngọc Hân.

Chuối khô Cà Mau, lúc đầu người dân Cà Mau chỉ làm ra chỉ để gia đình ăn được lâu dài, làm quà biếu tặng cho người thân. Nhiều gia đình dùng chuối khô để đãi khách vào những ngày lễ, tết, đám tiệc. Đặc biệt, vào dịp Tết cổ truyền của dân tộc hàng năm, nhiều gia đình ở vùng nông thôn, ngoài các loại bánh mứt thông dụng như mứt dừa, mứt gừng, bánh bông lan, bánh kẹp... còn ép một số chuối khô để cho con cháu trong nhà ăn hoặc đãi khách.

Chuối khô Cà Mau có thể chế biến được món ăn ngon và hấp dẫn khác như kẹo chuối, chuối khô khèo, chuối gừng, chuối hộp, nước cốt chuối, rượu chuối...

Chuối khô dù được chế biến để trở thành món ăn nào đi chăng nữa thì nó vẫn thơm, dai, dẻo, ngọt và mang đậm hương vị của đồng quê.